Velayet ve Çocuk Hakları
Velayet, çocuğun bakımının, eğitim ve gelişiminin, korunmasının ve temsilinin hangi ebeveyn tarafından sağlanacağını belirleyen hukuki haktır. Türk Medeni Kanunu’na göre velayet düzenlenirken en önemli kriter çocuğun üstün yararıdır.
Velayet kararı verilirken mahkeme; çocuğun yaşı, ebeveynlerin yaşam koşulları, çocuğun psikolojik durumu ve bakım kapasitesini değerlendirir. Anne ve babanın ekonomik durumu tek başına belirleyici değildir; esas olan çocuğun güvenli, sağlıklı ve istikrarlı bir ortamda yetişmesidir.
Velayet Kararında Dikkate Alınan Unsurlar
- Çocuğun yaşı ve ihtiyaçları
- Ebeveynlerin bakım ve gözetim kapasitesi
- Eğitim, sağlık ve sosyal yaşam koşulları
- Çocuğun düzenli yaşamının korunması
- Şiddet veya kötü muamele iddiaları
- Çocuğun görüşü (özellikle 8 yaş ve üzeri için dikkate alınabilir)
Çocukla Kişisel İlişki (Görüşme Düzeni)
Velayet kendisine verilmeyen ebeveynle çocuk arasındaki bağ korunur. Mahkeme; hafta sonu, bayram ve tatil dönemlerini kapsayacak şekilde görüşme günlerini belirler. Bu hak kötüye kullanılırsa yeniden düzenleme talep edilebilir.
Nafaka ve Çocuğun Ekonomik Hakları
Çocuk için belirlenen nafakaya iştirak nafakası denir ve çocuğun eğitim, sağlık ve temel ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir. Şartlar değiştiğinde artırılabilir veya yeniden düzenlenebilir.
Velayetin Değiştirilmesi
Velayet kararı kesin değildir. Çocuğun yararı gerektiriyorsa:
- Ebeveynin yaşam koşulları önemli ölçüde değiştiyse
- Çocuğun ihmal veya istismar riski oluştuysa
- Çocuğun eğitim, sağlık veya kişisel gelişimi olumsuz etkileniyorsa
Velayet değişikliği davası açılabilir.
Ortak Velayet Mümkün mü?
Türkiye’de ortak velayet uygulaması, tarafların anlaşması ve çocuğun yararına olması şartıyla mümkündür. Özellikle anlaşmalı boşanmalarda sık görülmektedir.
Sonuç
Velayet, çocuğun fiziksel ve duygusal güvenliğini merkeze alan ciddi bir hukuki karardır. Bu süreçte profesyonel hukuki destek, hem ebeveyn hem de çocuk haklarının doğru şekilde korunmasını sağlar.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
- Velayet kimlere verilir?
Mahkeme, çocuğun üstün yararı doğrultusunda anne veya babaya velayet verebilir. Bazı durumlarda ortak velayet mümkündür.
- Çocuğun yaşı velayet kararında belirleyici midir?
Çok küçük yaşta çocuklarda anneye öncelik eğilimi olsa da nihai ölçüt çocuğun yararıdır.
- Ortak velayet Türkiye’de uygulanıyor mu?
Evet. Tarafların anlaşması ve çocuğun yararı gerektiriyorsa ortak velayet kararı verilebilir.
- Velayet kararı değiştirilebilir mi?
Evet. Şartlar değişmişse veya çocuğun yararı gerektiriyorsa velayet değişikliği davası açılabilir.
- Çocuğun görüşü dikkate alınır mı?
Özellikle 8 yaş ve üzeri çocukların görüşleri mahkeme tarafından dikkate alınabilir.
- Velayeti alamayan ebeveyn çocukla görüşebilir mi?
Evet. Çocukla kişisel ilişki düzenlenir ve ebeveynin bu hakkı korunur.
- Görüşme günleri ihlal edilirse ne olur?
Çocuğun teslimine aykırılık yaptırımı vardır; icra müdürlüğü ve gerektiğinde kolluk desteğiyle uygulanır.
- Çocuk için nafaka nasıl belirlenir?
İştirak nafakası, çocuğun ihtiyaçları ve ebeveynlerin sosyo–ekonomik durumuna göre belirlenir.
- Nafaka ileride artırılabilir mi?
Evet. Ekonomik koşullar değiştiğinde nafaka artırımı davası açılabilir.
- Çocuğun velayetini alan ebeveyn başka şehre taşınabilir mi?
Taşınma çocuğun düzenini ve kişisel ilişkiyi etkiliyorsa mahkeme izni gerekebilir.
📍 Orhan Hukuk ve Danışmanlık Bürosu olarak çekişmeli ve anlaşmalı boşanma süreçlerinde profesyonel hukuki destek sağlamaktayız. İzmir Boşanma Avukatı olarak detaylı bilgi ve başvuru desteği için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
